ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗΣ ΒΙΑΣ & ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗ ΒΙΑ

Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ & ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ

Οι επιπτώσεις της τηλεοπτικής βίας και

της βίας του διαδικτύου επηρεάζουν τη συμπεριφορά

των εφήβων προς τη βία

Η σημερινή εποχή διακρίνεται από την πληθώρα ερεθισμάτων-μηνυμάτων που καταφθάνουν μέσω των ΜΜΕ και πρωταρχικά του ανεξέλεγκτου διαδικτύου και στη συνέχεια της τηλεόρασης.

Επιπλέον το διαδίκτυο έχει εξαπλωθεί παγκοσμίως παντού και είναι εξαιρετικά δύσκολος ο έλεγχός του. Το Ε.Σ.Ρ όπως διαπιστώνεται υπολειτουργεί, αφήνοντας πραγματικά ανεξέλεγκτο το προβαλλόμενο βίαιο υλικό της τηλεόρασης.

Τα ΜΜΕ έχουν την τάση πολλές φορές να παραμορφώνουν την πραγματικότητα και να παρουσιάζουν ειδήσεις, εκπομπές, έργα, προγράμματα κ.ά με τρομακτικό τρόπο, με βία, που σκοπό έχουν, όπως φαίνεται να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του κοινού.

Τα ΜΜΕ και συγκεκριμένα το διαδίκτυο και η τηλεόραση είναι δύο μέσα που προσφέρουν τις πληροφορίες τους με οπτικοακουστικό τρόπο, ο οποίος επηρεάζει πολύ περισσότερο και σε βάθος, το συναίσθημα, το νοητικό και το παρορμητικό στοιχείο του ανθρώπου. Η επιρροή μηνυμάτων με τον οπτικοακουστικό τρόπο διαπιστώνεται από αρχαιοτάτων χρόνων με την ταύτιση του κοινού στους διαφορετικούς ρόλους των ηθοποιών στα αρχαία θέατρα δημιουργώντας μια κάθαρση. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο, αυτή η κατάσταση (κάθαρση) είναι το αποτέλεσμα απελευθέρωσης διαφόρων συναισθημάτων.

Ο έφηβος δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη σαν προσωπικότητα και γι’ αυτό είναι αρκετά ευάλωτος, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται εύκολα από τις εκάστοτε προβολές των ΜΜΕ.

H τηλεόραση και το διαδίκτυο επιδρούν θετικά και αρνητικά στους εφήβους. Θετικά συμβάλλουν στην ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων και της φαντασίας τους. Αρνητικά, -με βάση παγκόσμιες έρευνες και μελέτες- δημιουργούν ή αυξάνουν την ήδη υπάρχουσα επιθετική, παραβατική και αντικοινωνική συμπεριφορά των εφήβων. Αποτέλεσμα είναι η σταδιακή απευαισθητοποίηση στη βία, στη σταδιακή μείωση ή εξάλειψη των γνωστικών, συναισθηματικών αντιδράσεων, καθώς και στη δημιουργία εθισμού στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο.

Το αποτέλεσμα αυτών των προβολών βίας από τα ΜΜΕ είναι ότι οι έφηβοι κάνουν αποδεκτή τη βία την οποία δεν θεωρούν κακή (εφόσον προβάλλεται από το αποδεκτό μέσο της κοινωνίας, που είναι η τηλεόραση και το διαδίκτυο).

Η έλλειψη επικοινωνίας δημιουργεί ρήξεις στην οικογένεια, στη σχέση των γονέων με τα παιδιά τους και γενικά στο κοινωνικό σύνολο. Η ρήξη αυτή οδηγεί τον έφηβο στην απομόνωση, στην απόσυρση, με συνέπεια την εμφάνιση διαφόρων συμπτωμάτων, όπως επιθετικότητα, βία, μελαγχολία, χρήση των ναρκωτικών, συμμετοχή σε βανδαλιστικές, εγκληματικές ομάδες κ.ά.

Γι’ αυτούς τους λόγους θα πρέπει σύσσωμη η Πολιτεία σε συνεργασία με τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς, την Εκκλησία και ειδικούς φορείς να συνεργαστούν, ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλοι παράγοντες με στόχο την πρόληψη ή μείωση της βίας που εξασκούνται μέσω ΜΜΕ προς τους εφήβους.

Τα συγκεκριμένα ΜΜΕ επηρεάζουν την Κοινή Γνώμη και διαδραματίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο που προβληματίζει όχι μόνο την ελληνική κοινωνία, αλλά και την παγκόσμια. Τούτο οφείλεται στην συνεχή αύξηση καθημερινής προβολής βίαιων εικόνων, μέσω της τηλεόρασης και του διαδικτύου. Πολλά ερωτηματικά μπορούμε να θέσουμε σχετικά με τον συσχετισμό της προβολής βίας από τα συγκεκριμένα ΜΜΕ και τη βίαιη συμπεριφορά των εφήβων.

Τα ΜΜΕ διαμορφώνουν την Κοινή Γνώμη, επηρεάζουν, τη γνώμη των εφήβων καλλιεργώντας συγκεκριμένα μοντέλα συμπεριφοράς. Η τηλεόραση δημιουργεί μοντέλα ταύτισης. Οι νέοι ταυτίζονται με τους ηθοποιούς και σε άγριους ρόλους των πρωταγωνιστών, στους κακούς, στα τέρατα που συνεχώς επιτίθενται, σκοτώνουν, παρασέρνοντας και καταστρέφοντας ότι βρίσκουν μπροστά τους.

Η βία που μεταδίδουν τα ΜΜΕ με εικόνες άγριες, φρίκης, φόβου, τρόμου, πανικού, σαδισμού, μαζοχισμού μπορούν να επηρεάσουν το συναίσθημά των εφήβων που βρίσκεται σε μια σύγχυση, λόγω της ιδιάζουσας ηλικίας τους και να τους δημιουργήσει ή να τους αυξήσει την ήδη επιθετικότητά τους, ειδικά όταν καθημερινά παρακολουθούν σκηνές βίας.

Η επιρροή βίας μπορεί να δημιουργηθεί και μέσω διαφημίσεων. Η προβολή διαφημίσεων του πλούτου, ακριβών ενδυμάτων κλπ. βάζουν τους εφήβους στο κυνηγητό, στην κούρσα της εύκολης απόκτησής τους, που μπορεί να τους θέσει κάποια στιγμή και εκτός νόμου.

Το διαδίκτυο πολύ εύκολα εμφανίζει εικόνες βίας, πορνογραφία και κάθε είδους σεξουαλική διαστροφή. Επίσης οι έφηβοι κινδυνεύουν από παρενόχληση από άγνωστους μέσα από το διαδίκτυο, από ιστιακούς τόπους συνάντησης και συνομιλίας (chat). Πάρα πολλά έφηβοι συνομιλούν με γνωστούς, φίλους και αγνώστους μέσω chat. Ήδη τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό -μέσω διαδικτύου- ο κυβερνοεκφοβισμός προς τους εφήβους, ο οποίος εκδηλώνεται με απειλητικό και εκβιαστικό τρόπο.

Οι έφηβοι στη σημερινή εποχή που γκρεμίζεται πλέον ο οικογενειακός θεσμός και χάνεται η επικοινωνία, βρίσκουν διέξοδο παρακολουθώντας πολλές ώρες τηλεόραση και σερφάροντας στο internet, με αποτέλεσμα να γίνονται θύματα χειραγώγησης των εκάστοτε ΜΜΕ και κατά συνέπεια και του Κράτους.

Κατερίνα Σούμπαση

Κοινωνική Ψυχολόγος, Ψυχοπαθολόγος, Ψυχοθ/τρια

Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες της Αγωγής (Paris VIII)

Eξειδίκευση στη Δημοσιογραφία  LCM (London Centre of Management)

(Μορφοψυχολόγος, Συγγραφέας)

Τηλ.: 69 47 69 57 07