Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΟ
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ & ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ
Οι επιπτώσεις της τηλεοπτικής βίας και
της βίας του διαδικτύου επηρεάζουν τη συμπεριφορά
των εφήβων προς τη βία
Α. Χαρακτηριστικά της εφηβείας και
επιρροές από την κοινωνία
H ψυχολογία των εφήβων
Η βία των ΜΜΕ, τηλεόρασης και διαδικτύου επιδρά στην κοινωνία και ιδιαίτερα σε μικρές και ευάλωτες ηλικίες. Μία ηλικία αρκετά κρίσιμη όσον αφορά την δεκτικότητα της βίας είναι η εφηβεία, την οποία και θα αναλύσουμε εκτενέστερα με σκοπό να γίνει κατανοητό, γιατί οι έφηβοι επηρεάζονται από τα ΜΜΕ και ταυτίζονται και αναπαριστούν τις προβαλλόμενες βίαιες πράξεις των ΜΜΕ στον εαυτό τους ή στην κοινωνία.
Η Εφηβεία είναι η μεταβατική ηλικία που κυμαίνεται από 14-20 χρονών περίπου. Βρίσκεται ανάμεσα της παιδικής και της ενήλικης ζωής. Ορισμένα άτομα εισέρχονται πρόωρα στην εφηβεία και άλλα πολύ αργά, προς το τέλος της. Ο έφηβος διακρίνεται για τη μεταβολή, αλλαγή στο βιολογικό, σωματικό, γνωστικό, συναισθηματικό, ψυχολογικό, κοινωνικό τομέα κατά την ανάπτυξή του. Γενικά τον έφηβο χαρακτηρίζουν οι έντονες χαρακτηριστικές, ψυχικές, σωματικές και βιολογικές αλλαγές.
Οι σχέσεις του εφήβου αφορούν τις ενδοπροσωπικές και διαπροσωπικές του σχέσεις. Στις ενδοπροσωπικές σχέσεις οι προβληματισμοί του εστιάζονται στην υπαρξιακή του υπόσταση, δηλ. “ποίος είμαι”, “τί κάνω”, “πού πάω”, “τί θέλω απ’ τη ζωή”, “πώς ζω», «τι πρέπει να κάνω”. Οι διαπροσωπικές του σχέσεις αφορούν τη σχέση που έχει με τους άλλους, με το Κοινωνικό Σύνολο, με το άλλο φύλο και γενικά με την ένταξη και ενσωμάτωσή του με την Κοινωνία.
Ο έφηβος διαπιστώνει ότι για τη συνύπαρξη με τους ενήλικες και την ενσωμάτωσή του στο Κοινωνικό Σύνολο και για να γίνει αποδεκτός θα πρέπει να προσαρμοστεί στις ιδέες τους, στον τρόπο ζωής τους, συνεπώς θα πρέπει να υιοθετήσει τη συμπεριφορά τους, επομένως να ταυτιστεί στους ρόλους τους, στη νοοτροπία τους. Ακριβώς σ’ αυτό το σημείο κάνει την επανάστασή του, γιατί δεν θέλει να ανήκει στη “μάζα των μεγάλων”, αλλά να διατηρήσει τη δική του οντότητα, τη δική του ατομική υπόσταση, τη δική του αυτονομία, τη δική του αυτούσια προσωπικότητα. Νιώθει ότι με την παρουσία και ενσωμάτωσή του στην ομάδα κατορθώνει να έχει μια καλύτερη επικοινωνία, -επειδή παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά με τους συνομηλίκους του-. πιστεύοντας ότι αντλεί περισσότερη δύναμη μέσω της συνύπαρξής του με άλλους ομοειδείς του.
Η σύγκρουση των εφήβων στην αναζήτηση της
ενσωμάτωσής τους στην Κοινωνία
Το στοιχείο της αντιδραστικότητας που χαρακτηρίζει την ηλικία του μπορεί να τον οδηγήσει ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό του ή και στην κοινωνία, καταφεύγοντας είτε στην απομόνωση, είτε στη συμμετοχή του σε ομάδες συνομηλίκων του που διακρίνονται για τη βία τους.
Ο έφηβος επιζητεί την του λόγω της αντίδρασης, που δημιουργεί η ηλικία του. Κατακλύζεται από την επιθυμία να είναι ανεξάρτητος. Δεν επιθυμεί να εξαρτάται απ’ τους γονείς του, αλλά να μπορεί να ενεργεί ελεύθερα όπως νιώθει, χωρίς παρατηρήσεις, λογοκρισίες, καταστολές, επιβολές, ελέγχους. Θέλει να αισθανθεί μεγάλος σαν κι αυτούς, και να αποφασίζει μόνος του για τον εαυτό του και όχι να αποφασίζουν συνεχώς οι άλλοι ασφάλεια, άσχετα εάν εναντιώνεται στους γονείς γι’ αυτόν. Τότε αρχίζει να αντιδρά με επιθετικότητα προς τους γονείς του και την κοινωνία. Νιώθει ότι τον καταπιέζουν οι γονείς του και η κοινωνία και ότι δεν τον αγαπούν πραγματικά. Τότε ακριβώς αρχίζει να πολιορκείται απ’ το συναίσθημα της μοναξιάς. Υπάρχει μια αμφιθυμική κατάσταση στον ίδιο. Απ’ τη μια αισθάνεται ανασφαλής και απομονώνεται, κλείνεται στον εαυτό του και απ’ την άλλη νιώθει όλο ενέργεια την οποία δεν ξέρει πώς και πού να διοχετεύσει. Εκεί που παρουσιάζεται τρισευτυχισμένος, σε έξαρση, ξαφνικά νιώθει να διακατέχεται από συναισθήματα δυστυχίας και πέφτει σε ύφεση.
Αρκετοί παράγοντες επηρεάζουν τη συμπεριφορά του εφήβου, όπως οι ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες. Οι ενδογενείς παράγοντες προέρχονται από τις εσωτερικές του σχέσεις, ενώ οι εξωγενείς προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον.
Επειδή η εφηβική ηλικία είναι μια μεταβατική «επαναστατική» ηλικία γι’ αυτό και βγαίνουν εύκολα στην επιφάνεια τα στοιχεία που επηρεάζουν την οργανική και ψυχική του διάσταση, όπως είναι το κληρονομικό, το έμφυτο και το επίκτητο (προερχόμενο από την επιρροή κυρίως του περιβάλλοντος). Το επίκτητο είναι ένα στοιχείο, το οποίο προέρχεται, αποκτάται από το άμεσο και έμμεσο περιβάλλον. Στο άμεσο περιβάλλον, βρίσκουμε βασικά τους γονείς και ακολουθούν οι πλησιέστεροι στην οικογένεια. Στο έμμεσο περιβάλλον, βρίσκουμε το Σχολείο (καθηγητές, συμμαθητές, φίλοι), τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, την Εκκλησία και άλλες Κοινωνικές Ομάδες.
Συμπέρασμα
Ο έφηβος διακρίνεται για τη νοητική περιέργεια, την επιθετικότητα, την αντιδραστικότητα, την ενεργητικότητα, την ανάγκη ανεξαρτητοποίησης, την ανάγκη αναγνώρισης, την ανασφάλεια, την ταύτιση σε διάφορα κοινωνικά μοντέλα, την μίμηση σε τρίτους, τις σωματικές και ψυχικές διαφοροποιήσεις, τις μεταπτώσεις με επιπτώσεις έξαρσης-ύφεσης και κυρίως την κρίση ταυτότητας.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες διαμορφώνουν τον χαρακτήρα και συμβάλλουν στην δόμηση της προσωπικότητας του ατόμου, η οποία ολοκληρώνεται με το πέρας της εφηβείας.
Στο έμμεσο περιβάλλον του εφήβου συναντούμε και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τα οποία ο ίδιος παρακολουθεί καθημερινά και δέχεται τα μηνύματά τους, ειδικά της βίας τα οποία έχουν αυξηθεί σε υπερβολικό βαθμό τα τελευταία χρόνια και τα οποία τον επηρεάζουν, επειδή είναι αρκετά ευάλωτος και διακατέχεται από εσωτερικές συγκρούσεις.
Κατερίνα Σούμπαση
Κοινωνική Ψυχολόγος, Ψυχοπαθολόγος, Ψυχοθ/τρια
Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες της Αγωγής (Paris VIII)
Eξειδίκευση στη Δημοσιογραφία LCM (London Centre of Management)
(Μορφοψυχολόγος, Συγγραφέας)
Τηλ.: 69 47 69
57 07
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου